Een schier onuitputtelijke goudmijn
In de bijna negentig jaar van haar bestaan heeft het RKD een van de belangrijkste kunsthistorische beeldcollecties ter wereld opgebouwd, met een omvang van ca. vijf miljoen foto’s en reproducties van kunstwerken van de Nederlanden in internationale context uit de vijftiende eeuw tot op heden. Deze unieke en vermaarde beeldcollectie is sinds juni 2018 gedigitaliseerd, en wordt vanaf medio 2022 geleidelijk aan op het nieuwe platform RKD Research voor musea, wetenschap en publiek gepresenteerd. In combinatie met RKD Explore ̶ het bekende platform met verschillende databases dat inmiddels dagelijks meer dan 5.000 bezoekers trekt ̶ kan op deze wijze de toegankelijkheid van en het onderzoek naar de kunst van de Nederlanden aanzienlijk worden verbeterd.
Ook het vernieuwde, digitale RKD Bulletin speelt voor wat betreft dergelijke toegankelijkheid een niet-meer-weg-te denken rol, zoals ook uit het voorliggende, derde nummer blijkt. In haar artikel ‘De restauratie van Jan van Goyens Gezicht op het Valkhof door Martin de Wild’ laat Gwendolyn Herrema zien dat slechts twee zwart-witfoto’s, die tijdens genoemde digitalisering van de beeldcollectie naar boven kwamen, een geheel nieuw licht kunnen werpen op een, naar het blijkt, enerverende (restauratie)geschiedenis. Zeker niet minder enerverend is de geschiedenis van de Beeldende Kunstenaars Regeling (1949-1987), die eigentijdse kunstenaars in ruil voor een artistieke tegenprestatie enige financiële armslag bood. Alleen Nederland kende een dergelijke regeling, die volgens de International Herald Tribune (1978) een compliment waard was. In ‘Een monument voor de Beeldende Kunstenaarsregeling. De geschiedenis van een spraakmakende kunstenaarsregeling (1949-1987)’ gaat Fransje Kuyvenhoven nader op deze unieke regeling in.
Bij ontstentenis van een archief van Stichting Octopus, die zich sinds 1968 ten doel had gesteld ‘uitgaven mogelijk te maken van hedendaagse, nationale en internationale kunstenaars in een grote oplage en tegen een redelijke prijs’, reconstrueert Hans Ebbink in zijn bijdrage de geschiedenis van een van de belangrijke uitgaven: Ein Jahrhundert 00-99/2K-61K/No 1 – No 42 van Hanne Darboven [1].
1
Hanne Darboven
Ein Jahrhundert 00-99/2K-61K/No 1 – No 42 [z.j.]
Den Haag, RKD, Archief en bibliotheek Art & Project (0748)
Foto RKD/Vicky Foster
De schier onuitputtelijke goudmijn die de collecties van het RKD gezamenlijk vormen, blijkt eens te meer uit ‘Een doorluchtig model. Koning Willem III op foto’ van Marieke de Natris. Naar aanleiding van een foto uit een van de recent aan het RKD geschonken, negentiende-eeuwse fotoalbums afkomstig van de familie Groeninx van Zoelen, probeert zij op basis van onder andere de collectie visitekaartportretten van het RKD de fotografen te achterhalen voor wie de koning destijds poseerde en gaat zij in op het gebruik van dergelijke vorstelijke portretfotografie.
Tot slot. Met een interview met Michiel Franken door Sytske Weidema neemt het RKD afscheid van deze gewaardeerde senior-conservator en Rembrandt-kenner, die zich gedurende decennia inzette voor de geschiedenis van materiaal-technisch onderzoek in het algemeen en de opbouw (en presentatie) van de collectie ‘Technische Documentatie’ in het bijzonder. Zijn bijdragen leidden onder meer tot The Rembrandt Database en RKDtechnical.
Zij die in deze goudmijn willen afdalen zullen rijkelijk beloond worden!
Prof. dr. Chris Stolwijk
Algemeen directeur RKD